Sleutelcompetentie: burgerschap
De burgerschapscompetentie bestaat uit zeven bouwstenen.
Identiteit
In de eerste bouwsteen staat het concept identiteit centraal. De kenmerkende dynamiek en gelaagdheid van (eigen) identiteiten komen aan bod. Daarnaast gaat de aandacht naar de impact van identiteit op relaties. De leerlingen onderscheiden zowel persoonlijke identiteit als groepsidentiteit en onderzoeken hoe verschillende lagen van identiteiten elkaar beïnvloeden aan de hand van concepten zoals verbondenheid, solidariteit, discriminatie en wij-zij-denken.
Diversiteit in de klas
De tweede bouwsteen betreft het omgaan met diversiteit in het samenleven en samenwerken. Hierbij horen basisvaardigheden zoals constructief denken en handelen op basis van wederkerigheid en gepast reageren op uitsluitingsgedrag. De leerlingen leren daarbij kritisch reflecteren over de voordelen en de uitdagingen verbonden aan diversiteit. Ook de mechanismen achter onverdraagzaamheid, discriminatie en racisme komen hier aan bod, zowel op basis van historische als actuele voorbeelden.
Leerlingen gaan in dialoog
De volgende bouwsteen omvat het geïnformeerd, beargumenteerd en constructief in dialoog gaan met elkaar. Leerlingen komen op voor hun eigen opvattingen en belangen. Ze leren hoe ze hun eigen mening kunnen onderbouwen en goed kunnen argumenteren. Ze leren het onderscheid maken tussen feiten en mening, realiteit en fictie. Ze leren ook hoe ze drogredeneringen kunnen doorprikken.
Deel zijn van onze samenleving
De vierde bouwsteen betreft het actief participeren aan de samenleving, rekening houdend met de rechten en plichten van iedereen binnen de rechtsstaat. De leerlingen ontwikkelen hierbij het vermogen om zich voor de publieke zaak in te zetten, om solidariteit aan de dag te leggen en belangstelling te tonen voor het oplossen van problemen die een plaatselijke of grotere gemeenschap raken. Daarbij krijgen de leerlingen kennis mee over de rol en verantwoordelijkheden van individuen en groepen zoals vrijwilligers, verenigingen en middenveldorganisaties. Ook leren ze over inspraak, participatie en besluitvorming.
Aandacht voor duurzaamheid
Leerlingen moeten ten vijfde ook inzicht hebben in de wederzijdse invloed tussen maatschappelijke domeinen en ontwikkelingen en de impact ervan op de (globale) samenleving. Belangrijk hierbij is dat leerlingen inzicht krijgen in de complexiteit en verwevenheid van duurzaamheidskwesties. Daarbij gaan leerlingen kritisch reflecteren over duurzame ontwikkeling en de methodiek van systeemdenken toepassen op duurzaamheidskwesties. De beoogde attitude is het handelen met het oog op duurzame ontwikkeling.
Leren over ons politiek systeem
Daarnaast komt democratische besluitvorming op lokaal, nationaal en internationaal niveau onder de aandacht. Het gaat hier over de organisatie en werking van het politieke systeem. Thema’s die hier aan bod komen zijn overheden en macht, breuklijnen en ideologieën, politieke partijen en verkiezingen. Ook besteden de leerlingen aandacht aan de randvoorwaarden om te kunnen spreken van democratische besluitvorming, zoals transparantie en persvrijheid.
Belang van democratie
Met de laatste bouwsteen krijgen leerlingen inzicht in de democratische principes en de democratische cultuur. De focus ligt hierbij op mensen- en kinderrechten, sociale rechtvaardigheid, de welvaartsstaat, de rechtsstaat en de werking van het rechtssysteem.
Meer informatie en lesmateriaal over sleutelcompetenties
16 sleutelcompetenties vormen de basis voor de nieuwe eindtermen. De eindtermen worden geformuleerd in functie van deze sleutelcompetenties en niet langer in functie van vakken of leergebieden. Klik door voor heldere informatie bij de competenties.
-
Romeinse republiek: Schema
Schematisch overzicht van hoe de Romeinse republiek in elkaar stak.
Downloadbaar lesmateriaalStudent (lerarenopleiding) -
Vier stappen van EHBO: Bordspel
Door middel van dit educatief bordspel maken je leerlingen zelf kennis met de vier stappen van eerste hulp:
- veiligheid,
- toestand,
- alarmeer,
- eerste hulp.
Downloadbaar lesmateriaal (11)Student (lerarenopleiding) -
Stereotypen, vooroordelen en discriminatie
Deze animatievideo geeft uitleg over stereotypen en vooroordelen in een gekleurde samenleving. Ook is er aandacht voor discriminatie als gevolg van stereotypen en vooroordelen.
Video (7)Student (lerarenopleiding) -
Maai mei niet: Werkbundel
Een korte bundel over Maai mei niet. De leerlingen gaan zelfstandig aan de slag. Aan het einde van de maand is het de bedoeling dat ze hierop terugkomen en de nectarscore gaan berekenen.
Downloadbaar lesmateriaal (6)Student (lerarenopleiding) -
Radicalisme: Project
Zes studenten van PXL Education (Aurélie, Aysha, Dagmar, Lieze, Joep en Toon) maakten deze website. Voor vakoverschrijdend werken (VOW) hebben zij een project uitgewerkt rond het begrip radicalisering. Op deze website willen ze je …
WebsiteStudent (lerarenopleiding) -
Vrouwelijke klassieke componistes: Didactisch materiaal
Deze website is het resultaat van de bachelorproef Vergeten vrouwen - Hoe zetten we klassieke vrouwelijke componistes op de kaart binnen het secundair onderwijs?. Deze is ontstaan in het kader van de opleiding tot leerkracht secundair onderwijs …
WebsiteStudent (lerarenopleiding) -
Minimusical rond de Eerste Wereldoorlog: Muzikale integratie in de les geschiedenis
In dit lesidee integreert juf Evy muziek in het vakgebied geschiedenis. Aan de hand van een minimusical gaan de leerlingen aan de slag met de geschiedenis van de Eerste Wereldoorlog.
Downloadbaar lesmateriaal (15)Student (lerarenopleiding) -
Kinderrechten: Leerpad
Op deze site volg je zelfstandig een les rond kinderrechten. Op het einde van het leerpad is een opdracht/evaluatie voorzien.
Interactieve oefening (10)Student (lerarenopleiding) -
Economische ongelijkheid: Mening van jongeren
Jongeren aan het woord over wat economische ongelijkheid voor hen betekent. Over hoe de pandemie maatschappelijk kwetsbare mensen dieper de armoede induwt, over kinderarmoedebestrijding, over hoe het kapitalistisch systeem vormen van ongelijkheid …
VideoStudent (lerarenopleiding) -
Politieke ongelijkheid: Meningen van jongeren
Jongeren aan het woord over wat politieke ongelijkheid voor hen betekent. Van de discussie over stemrecht/stemplicht, representatie van LGBTQIA in de politiek, stemrecht vanaf 16 jaar tot het voeren van een sociaal beleid om ongelijkheid terug te …
VideoStudent (lerarenopleiding) -
Sociale ongelijkheid: Mening van jongeren
Jongeren aan het woord over wat sociale ongelijkheid voor hen betekent. Van Black Lives Matter, politiegeweld en koloniale standbeelden tot de coronacrisis en ongelijke representatie in media.
Inhoud van dit filmpje:
- Intro (begin - 0.59)
- Wat betekent …
Video (3)Student (lerarenopleiding) -
Ethisch consumeren: Quiz
Quiz rond ethisch consumeren. Klik het juiste antwoord aan.
Interactieve oefening (5)Student (lerarenopleiding)