Sleutelcompetentie: burgerschap
De burgerschapscompetentie bestaat uit zeven bouwstenen.
Identiteit
In de eerste bouwsteen staat het concept identiteit centraal. De kenmerkende dynamiek en gelaagdheid van (eigen) identiteiten komen aan bod. Daarnaast gaat de aandacht naar de impact van identiteit op relaties. De leerlingen onderscheiden zowel persoonlijke identiteit als groepsidentiteit en onderzoeken hoe verschillende lagen van identiteiten elkaar beïnvloeden aan de hand van concepten zoals verbondenheid, solidariteit, discriminatie en wij-zij-denken.
Diversiteit in de klas
De tweede bouwsteen betreft het omgaan met diversiteit in het samenleven en samenwerken. Hierbij horen basisvaardigheden zoals constructief denken en handelen op basis van wederkerigheid en gepast reageren op uitsluitingsgedrag. De leerlingen leren daarbij kritisch reflecteren over de voordelen en de uitdagingen verbonden aan diversiteit. Ook de mechanismen achter onverdraagzaamheid, discriminatie en racisme komen hier aan bod, zowel op basis van historische als actuele voorbeelden.
Leerlingen gaan in dialoog
De volgende bouwsteen omvat het geïnformeerd, beargumenteerd en constructief in dialoog gaan met elkaar. Leerlingen komen op voor hun eigen opvattingen en belangen. Ze leren hoe ze hun eigen mening kunnen onderbouwen en goed kunnen argumenteren. Ze leren het onderscheid maken tussen feiten en mening, realiteit en fictie. Ze leren ook hoe ze drogredeneringen kunnen doorprikken.
Deel zijn van onze samenleving
De vierde bouwsteen betreft het actief participeren aan de samenleving, rekening houdend met de rechten en plichten van iedereen binnen de rechtsstaat. De leerlingen ontwikkelen hierbij het vermogen om zich voor de publieke zaak in te zetten, om solidariteit aan de dag te leggen en belangstelling te tonen voor het oplossen van problemen die een plaatselijke of grotere gemeenschap raken. Daarbij krijgen de leerlingen kennis mee over de rol en verantwoordelijkheden van individuen en groepen zoals vrijwilligers, verenigingen en middenveldorganisaties. Ook leren ze over inspraak, participatie en besluitvorming.
Aandacht voor duurzaamheid
Leerlingen moeten ten vijfde ook inzicht hebben in de wederzijdse invloed tussen maatschappelijke domeinen en ontwikkelingen en de impact ervan op de (globale) samenleving. Belangrijk hierbij is dat leerlingen inzicht krijgen in de complexiteit en verwevenheid van duurzaamheidskwesties. Daarbij gaan leerlingen kritisch reflecteren over duurzame ontwikkeling en de methodiek van systeemdenken toepassen op duurzaamheidskwesties. De beoogde attitude is het handelen met het oog op duurzame ontwikkeling.
Leren over ons politiek systeem
Daarnaast komt democratische besluitvorming op lokaal, nationaal en internationaal niveau onder de aandacht. Het gaat hier over de organisatie en werking van het politieke systeem. Thema’s die hier aan bod komen zijn overheden en macht, breuklijnen en ideologieën, politieke partijen en verkiezingen. Ook besteden de leerlingen aandacht aan de randvoorwaarden om te kunnen spreken van democratische besluitvorming, zoals transparantie en persvrijheid.
Belang van democratie
Met de laatste bouwsteen krijgen leerlingen inzicht in de democratische principes en de democratische cultuur. De focus ligt hierbij op mensen- en kinderrechten, sociale rechtvaardigheid, de welvaartsstaat, de rechtsstaat en de werking van het rechtssysteem.
Meer informatie en lesmateriaal over sleutelcompetenties
16 sleutelcompetenties vormen de basis voor de nieuwe eindtermen. De eindtermen worden geformuleerd in functie van deze sleutelcompetenties en niet langer in functie van vakken of leergebieden. Klik door voor heldere informatie bij de competenties.
-
Bompa Bockie: Kijk- en luisteropdracht
Kijk- en luisteropdracht bij de eerste aflevering van de serie Bompa Bockie. Leerlingen beantwoorden vragen over het leven van de oudere zorgvrager in een woonzorgcentrum.
Downloadbaar lesmateriaalNieuwLeerkracht -
Made in Bangladesh: Verwerkingsopdracht
Deze bijdrage bevat een verwerkingsopdracht bij een reportage van Koppen over overconsumptie. De video is terug te vinden op Het Archief voor Onderwijs (zie link in bestand).
Downloadbaar lesmateriaalNieuwLeerkracht -
Mediawijs omgaan met misleidende informatie: Groepstaak
Een leidraad voor leerlingen om een groepsopdracht over misleidende informatie tot een goed einde te brengen. De leerlingen onderzoeken in groep een vorm van desinformatie.
Downloadbaar lesmateriaalNieuwLeerkracht, ICT-coördinator -
Het versterken van de Pedagogical Content Knowledge in PAV: PCK-module voor student-leraren en leraren
Project Algemene Vakken (PAV) is een complex vak om te onderwijzen. Het is een geïntegreerd vak dat inhouden uit volgende uiteenlopende disciplines combineert:
- Nederlands,
- wiskunde,
- natuurwetenschappen m.i.v. STEM, …
Downloadbaar lesmateriaalNieuw -
Interculturele schoolcultuur: Toolbox met diversiteitsacties en methodieken
In de toolbox Interculturele schoolcultuur vind je verschillende acties, leerinhouden, uitgewerkte lessen, methodieken en ander lesmateriaal om de interculturaliteit in je klas en in je school te stimuleren.
De toolbox werd ontwikkeld door …
Downloadbaar lesmateriaalNieuw -
Financiële geletterdheid: Educatieve posters
In dit leermiddel vind je educatieve posters over financiële geletterdheid.
De toolkit Fundamentals of Financial Literacy biedt een vijfdelig kader waarmee jongeren de basisbegrippen van financiën kunnen verkennen.
Downloadbaar lesmateriaalNieuw -
Het politiek landschap in België: Lespakket
Het BELvue heeft een visueel leermiddel en een reeks opdrachten ontwikkeld dat uitlegt:
- hoe de Belgische politieke instellingen werken;
- welke verschillende Franstalige en Nederlandstalige politieke partijen er zijn;
- hoe het parlementaire werk …
Downloadbaar lesmateriaal -
Durft te vragen, kanker: Taak
Taak rond het thema Kanker. De leerlingen moeten deze opdracht maken aan de hand van het programma Durf te vragen over kanker.
Evalueren aan de hand van inhoud.
Downloadbaar lesmateriaalLeerkracht -
Mensenrechten: Taak
Taak rond het thema mensenrechten.
Leerlingen moeten de vier mensenrechten kiezen die ze het belangrijkste vinden en uitleggen waarom. Daarna volgen uitdiepingsvragen.
Downloadbaar lesmateriaalLeerkracht -
Weet ik veel, asielcentrum: Kijkopdracht
Opdracht aan de hand van de reportage over het asielcentrum van programma Weet ik veel.
Downloadbaar lesmateriaalLeerkracht -
SDG's: Toepassingsoefening
Opdracht rond het toepassen van verschillende SDG's.
Leerlingen kiezen vijf doelen naar keuze. Bij elk doel maken ze een concreet plan maken hoe zijzelf, de school en België als land hieraan kunnen bijdragen.
Downloadbaar lesmateriaalLeerkracht -
Veiligheid en gevaar: Knijpkaart
Knijpkaart met pictogrammen rond veiligheid, EHBO, AED, brandweer en politie.
Op deze manier leren de leerlingen spelenderwijs kennismaken met de pictogrammen.
Het materiaal is zelfcorrigerend.Downloadbaar lesmateriaalLeerkracht, GOK- of zorgcoördinator, ondersteuner, …