Sleutelcompetentie: burgerschap
De burgerschapscompetentie bestaat uit zeven bouwstenen.
Identiteit
In de eerste bouwsteen staat het concept identiteit centraal. De kenmerkende dynamiek en gelaagdheid van (eigen) identiteiten komen aan bod. Daarnaast gaat de aandacht naar de impact van identiteit op relaties. De leerlingen onderscheiden zowel persoonlijke identiteit als groepsidentiteit en onderzoeken hoe verschillende lagen van identiteiten elkaar beïnvloeden aan de hand van concepten zoals verbondenheid, solidariteit, discriminatie en wij-zij-denken.
Diversiteit in de klas
De tweede bouwsteen betreft het omgaan met diversiteit in het samenleven en samenwerken. Hierbij horen basisvaardigheden zoals constructief denken en handelen op basis van wederkerigheid en gepast reageren op uitsluitingsgedrag. De leerlingen leren daarbij kritisch reflecteren over de voordelen en de uitdagingen verbonden aan diversiteit. Ook de mechanismen achter onverdraagzaamheid, discriminatie en racisme komen hier aan bod, zowel op basis van historische als actuele voorbeelden.
Leerlingen gaan in dialoog
De volgende bouwsteen omvat het geïnformeerd, beargumenteerd en constructief in dialoog gaan met elkaar. Leerlingen komen op voor hun eigen opvattingen en belangen. Ze leren hoe ze hun eigen mening kunnen onderbouwen en goed kunnen argumenteren. Ze leren het onderscheid maken tussen feiten en mening, realiteit en fictie. Ze leren ook hoe ze drogredeneringen kunnen doorprikken.
Deel zijn van onze samenleving
De vierde bouwsteen betreft het actief participeren aan de samenleving, rekening houdend met de rechten en plichten van iedereen binnen de rechtsstaat. De leerlingen ontwikkelen hierbij het vermogen om zich voor de publieke zaak in te zetten, om solidariteit aan de dag te leggen en belangstelling te tonen voor het oplossen van problemen die een plaatselijke of grotere gemeenschap raken. Daarbij krijgen de leerlingen kennis mee over de rol en verantwoordelijkheden van individuen en groepen zoals vrijwilligers, verenigingen en middenveldorganisaties. Ook leren ze over inspraak, participatie en besluitvorming.
Aandacht voor duurzaamheid
Leerlingen moeten ten vijfde ook inzicht hebben in de wederzijdse invloed tussen maatschappelijke domeinen en ontwikkelingen en de impact ervan op de (globale) samenleving. Belangrijk hierbij is dat leerlingen inzicht krijgen in de complexiteit en verwevenheid van duurzaamheidskwesties. Daarbij gaan leerlingen kritisch reflecteren over duurzame ontwikkeling en de methodiek van systeemdenken toepassen op duurzaamheidskwesties. De beoogde attitude is het handelen met het oog op duurzame ontwikkeling.
Leren over ons politiek systeem
Daarnaast komt democratische besluitvorming op lokaal, nationaal en internationaal niveau onder de aandacht. Het gaat hier over de organisatie en werking van het politieke systeem. Thema’s die hier aan bod komen zijn overheden en macht, breuklijnen en ideologieën, politieke partijen en verkiezingen. Ook besteden de leerlingen aandacht aan de randvoorwaarden om te kunnen spreken van democratische besluitvorming, zoals transparantie en persvrijheid.
Belang van democratie
Met de laatste bouwsteen krijgen leerlingen inzicht in de democratische principes en de democratische cultuur. De focus ligt hierbij op mensen- en kinderrechten, sociale rechtvaardigheid, de welvaartsstaat, de rechtsstaat en de werking van het rechtssysteem.
Meer informatie en lesmateriaal over sleutelcompetenties
16 sleutelcompetenties vormen de basis voor de nieuwe eindtermen. De eindtermen worden geformuleerd in functie van deze sleutelcompetenties en niet langer in functie van vakken of leergebieden. Klik door voor heldere informatie bij de competenties.
-
12 points to … Israël?: Audiovisueel lesmateriaal
In deze collectie vind je audio en video voor een les over Eurovisie. De redactie van Het Archief voor Onderwijs zocht naar sprekend beeldmateriaal en geknipte fragmenten om dit onderwerp voor de klas te brengen. Gebruik de collectie om je les op …
VideoNieuw -
Erfgoed: Audiovisueel materiaal voor secundair onderwijs
Wil je aan de slag met audiovisueel materiaal voor erfgoedlessen? Op Archief voor onderwijs vind je inspiratie rond erfgoed en STEM, erfgoed en Nederlands, erfgoed en burgerschap, erfgoed en historisch bewustzijn, iedereen erfgoedt & …
Video -
Weg van het eurocentrisme in het onderwijs: Posters
Deze website laat je toe om af te stappen van het eurocentrisme in het onderwijs. Op deze website kan je didactisch materiaal terugvinden rond het onderwerp: de invloed van islamitische wetenschappers op de hedendaagse samenleving.
Doel van dit …
Downloadbaar lesmateriaalLeerkracht -
Rijsel: Stadszoektochten
Deze stadszoektochten situeren zich in het centrum van Rijsel. Het document omvat drie zoektochten in een andere richting van de oude stad.
Dit document is een verrijking van Excursie Rijsel: Drie zoektochten in het centrum door …
Downloadbaar lesmateriaalLeerkracht -
Sander De Keere en Thibault Christiaensen zoeken nieuwe klassiekers
Bach of toch maar Ed Sheeran? In Iedereen beroemd duiken Sander De Keere (Klara) en Thibault Christiaensen (StuBru) de muziekgeschiedenis in, op zoek naar nieuwe klassiekers. Wat is voor jou een echte ochtendklassieker? En wat zou het …
Artikel -
Digitaal leren in de pandemie: best practices uit het handboek
Tijdens het academiejaar 2020-2021 gaf de wereldwijde pandemie de Europeana-gemeenschap van opvoeders de kans om relevanter te worden in hun werk om digitale cultuur te integreren in leerpraktijken en om nog verder te groeien. Evenementen zoals de …
Vertaald door
Downloadbaar lesmateriaal -
Demonen: Lesmap
Lessuggesties bij de nieuwe bundel volksverhalen van Marita de Sterck, met illustraties van Jonas Thys (inkijkexpemplaar Demonen)
De suggesties in bijgevoegd document zijn bedoeld als inspiratiebron voor leerkrachten. Sommige suggesties zijn …
Downloadbaar lesmateriaal (9)Leerkracht -
Hand Wash Challenge: Handen wassen op muziek
Met dit leermiddel leren je leerlingen niet alleen hun handen goed wassen volgens het stappenplan van de Vlaamse Overheid, maar leren ze dit ook doen met een streepje muziek naar keuze op de achtergrond.
In deze opdracht moeten de leerlingen …
Downloadbaar lesmateriaal (8)Leerkracht -
Vrouwelijke klassieke componistes: Didactisch materiaal
Deze website is het resultaat van de bachelorproef Vergeten vrouwen - Hoe zetten we klassieke vrouwelijke componistes op de kaart binnen het secundair onderwijs?. Deze is ontstaan in het kader van de opleiding tot leerkracht secundair onderwijs …
WebsiteStudent (lerarenopleiding) -
Solutions: Partituur en opname
Sophia Dady schreef het lied Solutions voor koor met pianobegeleiding. Ze werd daartoe geïnspireerd door de website 366 Solutions, waar jarenlang werd gewerkt om elke dag van het jaar een oplossing te kunnen aanreiken om de klimaatverandering …
Downloadbaar lesmateriaalAndere functie -
Minimusical rond de Eerste Wereldoorlog: Muzikale integratie in de les geschiedenis
In dit lesidee integreert juf Evy muziek in het vakgebied geschiedenis. Aan de hand van een minimusical gaan de leerlingen aan de slag met de geschiedenis van de Eerste Wereldoorlog.
Downloadbaar lesmateriaal (15)Student (lerarenopleiding) -
Op ontdekkingstocht naar de beiaard van de Universiteitsbibliotheek te Leuven
Wist je dat de beiaard een Vlaamse uitvinding is (anno 1510!) en dat Leuven met vijf beiaarden tot de wereldwijde top behoort? Ontdek met je klas alles over dit enorme instrument tijdens een bezoek aan de bibliotheektoren. De beiaard in de …
Nascholing of activiteit