Zelf visualisaties maken


Visualisaties maken
Hieronder volgen een aantal praktische tips. Hoe dan ook zal je zelf nog de nodige creativiteit aan de dag moeten leggen om een visualisatie te maken die beantwoordt aan de wensen en behoeften van de kinderen.

Voorbereiding
Bij het maken van visualisaties is het belangrijk te weten wat je wil maken, hoe je het wil aanpakken en welke stappen je wil zetten om het aanleren op touw te zetten. Ga eerst na hoeveel informatie je wil verwerken. Het is raadzaam om te starten met een beperkt aantal symbolen die later kunnen uitgebreid worden. 

Zorg ervoor dat zowel het kind als zijn omgeving gemotiveerd zijn om de visualisatie te gebruiken of  bereid zijn ze aan te leren. Het is daarom belangrijk om deze op een attractieve manier voor te stellen: mooie kleuren en duidelijke tekeningen, eventueel gekoppeld aan de leefwereld van het kind. Wanneer hij zelf ervaart dat de visualisaties hem ondersteunen en van nut kunnen zijn, ben je stimulerend bezig.  

Betrek de omgeving van het kind bij het gebruik van visualisaties. Zorg ervoor dat de ouders, andere leerkrachten … betrokken zijn bij het aanleren en gebruiken van visualisaties zodat iedereen de visualisaties op dezelfde manier gebruikt. De transfer mag zeker niet over het hoofd gezien worden. Wanneer collega’s en/ of ouders het nut niet inzien en de leerlingen er weinig, niet of slechts in oefensessies gebruik van maken, is de kans groot dat je visualisatie enkel gezien wordt als muurversiering of decoratie. Sommige GON-begeleiders geven aan dat ze soms op weerstand stuiten bij collega’s of ouders omdat deze de hulpmiddelen die zij willen aanbieden, niet gebruiken.

Besteed voldoende aandacht aan de aanvaardbaarheid en haalbaarheid van het systeem: té kinderachtige tekeningen, té opvallende of saaie visualisaties die niet praktisch zijn en negatief beoordeeld worden door de omgeving, hebben slechts weinig slaagkansen. Anderzijds moeten de visualisaties ook niet  te hoog gegrepen zijn.

Gebruik duurzaam materiaal maar ook materialen die makkelijk schoon te maken zijn. Op deze manier kunnen ze niet alleen tegen een stootje maar zijn ze ook bestand  tegen kwijlen, gooien, plooien,... Kies je voor visualisaties op papier, zorg dan voor een goede plastificering door je afbeeldingen of foto’s te lamineren. Gewoon papier zal snel  kreuken, scheuren, plooien,... Besteed ook voldoende aandacht aan de afwerking en keuze van je materiaal. Als je met kinderen werkt, vergeet de hoeken van de  gelamineerde kaartjes dan niet af te ronden, zodat ze zich zeker niet kunnen kwetsen.

Zorg ervoor dat de visualisatie beschikbaar is daar waar het kind het nodig heeft. Bepaal dus op voorhand of het vastgemaakt wordt of meeneembaar moet zijn. De meest optimale visualisaties zijn diegene die men ten allen tijde ter beschikking heeft. Een visualisatiebord vooraan in de klas neem je niet zo maar mee naar je bank om te na te kijken wat er ook alweer in je boekentas moet. Een sleutelhanger of een kaartjessysteem daarentegen is makkelijker verplaatsbaar.  


Valkuilen
Tot slot wil ik stilstaan bij de eventuele misverstanden rond het werken met visualisaties. 

- Ga zorgzaam om met de privacy van je leerlingen. Sta op voorhand op een bewuste en deontologische manier stil bij de vraag waar en hoe je een visualisatie zal aanbrengen, voor wie de inhoud van de visualisatie bedoeld is en wat er met deze info zal gebeuren.  Denk hierbij aan de berichten thuis op je prikbord die door iedereen gelezen kunnen worden zodra men je living betreedt. Wellicht is daar ook niet te lezen hoe vaak jij agressief geworden bent of waarmee je geholpen moet worden.

- Spreek een vaste plaats af waar men het visualisatiemateriaal en het origineel bewaart. Vraag aan gebruikers om het origineel niet te gebruiken.

- Sommigen collega’s gaan ervan uit dat een beperking verdwijnt door het gebruik van een visualisatie. Niets is minder waar. Werken met visualisaties betekent niet dat de beperking er niet meer is, maar wel dat we het kind kunnen ondersteunen via hulpmiddelen.

- Soms hebben we de neiging om figuurlijk gesproken het kind met het badwater weg te gooien door af te stappen van het gebruik van visualisaties omdat het niet werkt. Het is echter niet omdat dit visualisatiesysteem niet werkt, dat de nood om het te gebruiken, er niet is. Vaak ligt het probleem echter bij de vorm en de soort visualisatie. In dit geval is het belangrijk op zoek te blijven gaan naar een gepaste vorm, op maat van het kind.  

- Ga niet het warm water uitvinden! Stem het gebruik van bestaande systemen op elkaar af. Vaak zie ik enthousiaste leraars achter hun tekentafel zitten, zie ik hen foto’s inscannen en maken ze een dagschema in allerlei materialen, terwijl in de klas ernaast, een andere leraar hetzelfde werk zit te doen. Maak een inventarisatie van wat reeds bestaat en ga in overleg met klasleraars of andere hulpverleners. De GON-begeleiding  en de zorgcoördinator kan hierbij een belangrijke rol spelen. 

 

Te vaak merk ik dat we het onze leerlingen ongewild toch moeilijk maken. Denk hierbij bijvoorbeeld aan de grote verscheidenheid om de dagen van de week voor te stellen om dan nog maar van de verschillende kleuren voor de dagen van de week te zwijgen.

Stel je eens voor dat men bij jou op school woensdag voorstelt met een rood vlak, omdat men dit linkt aan woest, alhoewel jijzelf geen enkele dag kent die naar een emotie verwijst, en dat je mama of papa hetzelfde begrip thuis voorstelt met een pictogram op een geel houten plaatje en men in het kortverblijf dezelfde dag aangeeft met een Nederlands pictogram. Er vanuit gaan dat er ooit een uniformiteit komt op het vlak van visualisaties is helaas een utopie. Streef niet langer uniformiteit na maar blijf het als een uitdaging zien om telkens opnieuw te zoeken naar een visualisatie op maat  om de communicatie te ondersteunen, de participatie van het kind in het dagdagelijkse leven te vergroten en hen daardoor misschien ook wat mondiger te maken.

Mijn dank gaat uit naar ieder van jullie die deze uitdaging wil blijven aangaan!

Meld aan of registreer om dit leermiddel volledig te bekijken

Registreren vraagt maar één minuut.
Leraren delen lesmateriaal en -inspiratie met jou
  • gratis lesmateriaal;
  • voor alle leeftijden en vakken;
  • makkelijk doorzoekbaar op lesonderwerp.
Registreer   Veilig en gratis
Je bent al lid?
Leerkracht

Ontdek ook